KHÔNG CÓ TÊN TRONG DI CHÚC CÓ ĐƯỢC HƯỞNG DI SẢN THỪA KẾ?

Nguyên tắc cốt lõi của việc thừa kế theo di chúc là bảo đảm quyền tự do định đoạt của người lập di chúc. Theo đó, họ có toàn quyền quyết định ai sẽ được thừa kế, phân chia tài sản theo ý muốn và thậm chí có thể không để lại tài sản cho bất kỳ ai. Tuy nhiên, xuất phát từ tinh thần nhân văn của pháp luật, đồng thời để phù hợp với các phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, pháp luật dân sự đã đưa ra một số quy định nhằm giới hạn phần nào quyền tự do này, nổi bật nhất là quy định về thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.

1. Di chúc là gì?

1.1. Khái niệm di chúc

Căn cứ theo Điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

1.2. Hình thức di chúc

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc có thể được lập bằng 02 (hai) hình thức như sau:

Di chúc bằng văn bản (có/không có người làm chứng hoặc có công chứng/chứng thực);

Di chúc miệng (chỉ áp dụng trong trường hợp không thể lập được di chúc bằng văn bản).

1.3. Nội dung di chúc

Di chúc bao gồm các nội dung chủ yếu sau:

Ngày, tháng, năm lập di chúc;

Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

Di sản để lại và nơi có di sản.

2. Không có tên trong di chúc có được hưởng di sản thừa kế?

Mặc dù Bộ luật Dân sự năm 2015 cho phép người lập di chúc phân định di sản cho người thừa kế, nhưng pháp luật vẫn tồn tại một tinh thần nhân văn để bảo vệ quyền lợi của những người yếu thế.

Tại Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015, những đối tượng sau đây vẫn được hưởng di sản dù không có tên trong di chúc:

2.1. Vợ hoặc chồng của người lập di chúc

Quan hệ vợ chồng phải được xác lập hợp pháp. Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt cũng được công nhận là hôn nhân hợp pháp:

Trường hợp cán bộ, bộ đội tập kết năm 1954 có vợ/chồng ở cả hai miền;

Hôn nhân nhiều vợ/chồng trước ngày 13/01/1960 (miền Bắc) hoặc 25/3/1977 (miền Nam);

Nam nữ sống chung như vợ chồng trước 03/01/1987;

Nam nữ sống chung từ 03/01/1987 đến trước 01/01/2001:
- Đăng ký kết hôn từ 01/01/2001 đến 01/01/2003: công nhận hôn nhân từ thời điểm xác lập;
- Đăng ký sau 01/01/2003: công nhận từ thời điểm đăng ký.

2.2. Cha, mẹ của người lập di chúc

Gồm cha, mẹ đẻ và cha, mẹ nuôi hợp pháp. Đây là đối tượng được pháp luật bảo vệ quyền thừa kế nhằm đảm bảo đạo lý và truyền thống.

2.3. Con chưa thành niên và con đã thành niên không có khả năng lao động

Gồm cả con ruột và con nuôi hợp pháp. Pháp luật bảo vệ quyền được hưởng thừa kế của nhóm đối tượng yếu thế này.

Lưu ý: Quyền thừa kế không áp dụng nếu họ từ chối nhận di sản.

3. Điều kiện để được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc

Là người còn sống tại thời điểm mở thừa kế hoặc đã thành thai và sinh ra sau thời điểm mở thừa kế;

Không thuộc trường hợp bị tước quyền thừa kế theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015.

4. Quy định về phần thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc

Phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật.

Ví dụ minh họa

Ông A qua đời, để lại tài sản trị giá 1.000.000.000 đồng, chỉ để lại cho 3 con, không cho vợ là bà B. Tuy nhiên:

Suất thừa kế theo pháp luật: 1.000.000.000 / 4 = 250.000.000 đồng;

Bà B được hưởng: 250.000.000 x 2/3 = 166.666.666 đồng;

Phần còn lại chia cho 3 con: 833.333.334 đồng, mỗi người: 277.777.778 đồng.

5. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc có được từ chối nhận di sản?

5.1. Quyền từ chối nhận di sản

Căn cứ Điều 620 và khoản 2 Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015, người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc được quyền từ chối nhận di sản nếu việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

5.2. Thời điểm từ chối nhận di sản

Căn cứ khoản 3 Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015, việc từ chối nhận di sản của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

5.3. Có được từ chối khi người lập di chúc còn sống?

Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, di sản được xác định là tài sản của người chết để lại và quyền của những người thừa kế phát sinh từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm người có tài sản chết). Do đó, trong trường hợp người lập di chúc còn sống, tài sản được họ phân định trong di chúc chưa được xác định là di sản và quyền thừa kế của những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc chưa phát sinh.

Vì vậy, những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc không thể thực hiện quyền từ chối nhận di sản nếu người lập di chúc còn sống.

Kết luận

Trong một số trường hợp nhất định, những người không có tên trong di chúc vẫn sẽ được quyền hưởng di sản thừa kế. Pháp luật Việt Nam công nhận và bảo vệ quyền lợi của những người thừa kế hợp pháp, đặc biệt là các thành viên thân thiết trong gia đình như vợ, chồng, cha mẹ và con cái. Những đối tượng này không thể bị tước bỏ hoàn toàn quyền thừa kế thông qua di chúc và vẫn có thể yêu cầu phần di sản của mình ngay cả khi không được chỉ định trong di chúc. Quy định này đảm bảo sự công bằng trong việc phân chia tài sản và bảo vệ quyền lợi của các thành viên gia đình.

Thông tin liên hệ

CÔNG TY LUẬT TNHH DL PINNACLE

Địa chỉ: Tầng 3, 18A/76 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường Đa Kao, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh

Hotline: 0914.491.911

Email: info@dlpinnacle.vn

Website: https://www.dlpinnacle.vn

BÀI VIẾT MỚI

THỰC HIỆN THỦ TỤC CHẤP THUẬN CHỦ TRƯƠNG ĐẦU TƯ

Chấp thuận chủ trương đầu tư là một thủ tục quan trọng đối với các dự án đầu tư có quy mô lớn, thuộc các vùng trọng điểm quy hoạch của Nhà nước. Thủ tục này được xem là cơ sở pháp lý quan trọng để đảm bảo tính hợp lệ và định hướng phát triển bền vững cho các dự án đầu tư tại Việt Nam. Việc xác định đúng đối tượng, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tuân thủ đúng các trình tự, thủ tục về chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định sẽ giúp nhà đầu tư tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được các rủi ro pháp lý.

PHÁP LÝ NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI

Nhượng quyền thương mại được xem như một chiến lược phổ biến được nhiều công ty lựa chọn khi mở rộng đầu tư, kinh doanh. Trong những năm gần đây, có rất nhiều doanh nghiệp trong nước và quốc tế đã áp dụng hình thức kinh doanh nhượng quyền tại Việt Nam khá hiệu quả, điển hình như thương hiệu “Starbucks”, “KFC”, “Pizza Hut”, “McDonald’s”, “Cà phê Trung Nguyên”, “Highlands Coffee”, ... Tuy nhiên, dù đang phát triển khá mạnh nhưng hoạt động nhượng quyền thương mại ở Việt Nam chưa thực sự hiệu quả do còn tồn tại một số rủi ro pháp lý.

CHỈ THẾ CHẤP NHÀ KHÔNG THẾ CHẤP ĐẤT

Trong giao dịch dân sự, thế chấp tài sản là một trong những biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên. Một trong những loại tài sản thường được sử dụng để thế chấp là bất động sản, bao gồm quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất. Trong một số trường hợp, cá nhân, tổ chức mong muốn chỉ thế chấp tài sản gắn liền với đất mà không thế chấp quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, đây là một vấn đề pháp lý phức tạp, không chỉ cần được xem xét, đánh giá dựa trên quy định của pháp luật mà còn cần dựa trên các yếu tố trong thực tiễn.

GIẢI THỂ DOANH NGHIỆP ĐANG VƯỚNG TRANH CHẤP TẠI TÒA ÁN

Giải thể doanh nghiệp là một thủ tục pháp lý quan trọng, đánh dấu sự chấm dứt hoàn toàn sự tồn tại của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Đây không chỉ đơn thuần là việc ngừng hoạt động kinh doanh mà còn liên quan đến việc thanh toán nợ, xử lý tài sản, giải quyết quyền lợi của người lao động và hoàn tất nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước. Tuy nhiên, không phải trong mọi trường hợp doanh nghiệp đều có thể thực hiện thủ tục này. Pháp luật hiện hành đã có những quy định cụ thể về các trường hợp và điều kiện để doanh nghiệp thực hiện thủ tục giải thể.

VIỆT KIỀU MUA NHÀ Ở VIỆT NAM

Việt Nam là quốc gia có cộng đồng người Việt định cư ở nước ngoài (“Việt kiều”) rất lớn, với hàng triệu người sinh sống, làm việc và học tập tại nhiều quốc gia trên thế giới. Trong những năm qua, nhiều người trong số họ mong muốn sở hữu nhà ở tại Việt Nam để đáp ứng nhu cầu đầu tư, an cư hoặc đoàn tụ với gia đình. Nắm bắt được nhu cầu trên, pháp luật hiện hành đã có nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng nhằm tháo gỡ nhiều rào cản pháp lý và mở rộng quyền sở hữu nhà ở tại Việt Nam của Việt kiều.

THU HỒI ĐẤT: CÓ ĐƯỢC HƯỞNG LÃI TỪ TIỀN BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ?

Chính sách thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi luôn là một trong những vấn đề quan trọng trong quản lý và sử dụng đất đai. Việc Nhà nước thu hồi đất để phục vụ các mục đích phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh là một thực tế khách quan trong tiến trình phát triển của đất nước. Đi kèm với đó là chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhằm đảm bảo quyền và lợi chính đáng cho người có đất bị thu hồi. Để đảm bảo sự công bằng, pháp luật hiện hành đã có những quy định cụ thể về nội dung trên.

KINH DOANH LƯU TRÚ NGẮN HẠN TẠI CHUNG CƯ CÓ VI PHẠM LUẬT?

Trong những năm gần đây, Việt Nam dần trở thành điểm du lịch độc đáo thu hút hàng triệu khách du lịch đến tham quan và nghỉ dưỡng. Để đáp ứng nhu cầu lưu trú của khách du lịch, nhiều cá nhân đã tận dụng các căn hộ chung cư mà họ đang sở hữu để kinh doanh dịch vụ lưu trú ngắn hạn, phổ biến nhất là tại các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh hay các thành phố du lịch như Quy Nhơn, Nha Trang, Hạ Long… Vậy việc cho thuê căn hộ chung cư theo hình thức lưu trú ngắn hạn có hợp pháp không? Bài viết này sẽ phân tích các quy định pháp lý hiện hành nhằm giúp người đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

ĐĂNG KÝ DẠY THÊM

Việc dạy thêm tại nhà là một hoạt động phổ biến, đặc biệt đối với các giáo viên hoặc những người có kỹ năng chuyên môn muốn chia sẻ kiến thức và kiếm thêm thu nhập cho bản thân. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, hoạt động dạy thêm tại nhà nổi lên nhiều vấn đề tiêu cực, nhức nhối nhất phải kể đến tình trạng bắt ép học sinh tham gia các lớp học thêm do chính thầy cô giáo đứng lớp chính khóa giảng dạy, ai không tham gia sẽ bị “đì”. Nhằm xóa bỏ triệt để những tiêu cực trong hoạt động dạy thêm, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT (có hiệu lực vào ngày 14/02/2025) đặt ra khuôn khổ pháp lý cho hoạt động dạy thêm, học thêm. Trong đó, đáng chú ý là quy định hoạt động dạy thêm ngoài nhà trường có thu tiền phải đăng ký kinh doanh.