1. Nhận diện hàng giả
a. Hàng giả là gì?
Theo khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 24/2025/NĐ-CP, hàng giả bao gồm các đặc điểm sau đây:
- Hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với công bố. Ví dụ: Sản phẩm được đăng ký cà phê chồn thượng hạng, nhưng lại bị pha trộn với bột đầu nành, bột bắp, trong đó bột đậu nành, bột bắp chiếm 40% khiến cho hàm lượng caffein thấp so với tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam.
- Sản phẩm có chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với tiêu chuẩn đăng ký hoặc ghi trên nhãn hàng hóa. Ví dụ: Serum dưỡng da có bảng thành phần là 15% Hyaluronic Acid, nhưng thực tế chỉ chứa 5% Hyaluronic Acid.
b. Hàng giả mạo về sở hữu trí tuệ là gì?
Bên cạnh đó, hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ (theo Điều 213 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi bởi khoản 79 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2005, được sửa đổi, bổ sung năm 2022) bao gồm hàng giả mạo nhãn hiệu, hàng giả mạo chỉ dẫn địa lý và hàng hóa sao chép lậu được hiểu như sau:
+ Hàng giả mạo nhãn hiệu là sản phẩm có gắn dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức khó phân biệt với các nhãn hiệu đã được bảo hộ nhưng không có sự cho phép của chủ sở hữu ví dụ như mua trúng túi xách, giày dép giả mạo nhãn hiệu lớn được bảo hộ Gucci, Chanel, Christian Dior, Dior, Celine. Ví dụ: dép Adidas, đồng hồ Chritian Dior in logo của hãng có màu sắc tương tự với hàng thật nhưng lại được gia công tại một xưởng đồ thủ công hoạt động chui.
+ Hàng hóa giả mạo chỉ dẫn địa lý là hàng hóa, bao bì của hàng hóa có gắn dấu hiệu hoặc tem, nhãn có chứa các dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức khó phân biệt với chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ dùng cho chính mặt hàng đó và việc gắn dấu hiệu này được thực hiện bởi tổ chức, cá nhân không có quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý theo quy định như nước mắm được ủ tại một nơi không rõ nguồn gốc mà lại ghi trên nhãn bao bì là “nước mắm Phú Quốc”.
+ Hàng hóa sao chép lậu là là bản sao được sản xuất mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chủ sở hữu quyền liên quan như sách in lại (bản in lậu) sao chép nguyên văn từ sách chính thức rồi in, đóng gáy, bán mà không xin phép tác giả. Ví dụ: Sách, tài liệu, giáo trình được in và bán tại các cửa hàng photocopy xung quanh các trường đại học.
2. KOL/KOC cần chú ý những quy định nào khi thực hiện hoạt động quảng cáo?
Bên cạnh việc truyền thông hiệu quả để hoàn thành thỏa thuận với các nhãn hàng, KOL/KOC còn phải đặt trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng lên hàng đầu, bảo vệ khỏi các sản phẩm kém chất lượng, sai nguồn gốc. Bảo vệ cho người tiêu dùng cũng như là bảo vệ cho chính họ. Nếu chỉ vì chạy theo doanh số, hoa hồng và lợi nhuận mà bỏ qua yếu tố kiểm chứng chất lượng sản phẩm, họ không chỉ làm xói mòn niềm tin của khách hàng mà còn có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Theo Luật Quảng cáo năm 2012, điểm a khoản 1 Điều 22 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và quy định rằng - nếu tổ chức, cá nhân kinh doanh tài trợ cho KOL/KOC để cung cấp thông tin, thì KOL/KOC được xem như bên thứ ba và phải chịu trách nhiệm như một bên cung cấp thông tin cho người tiêu dùng. KOL/KOC có nghĩa vụ đảm bảo thông tin chính xác, đầy đủ và công khai việc được tài trợ.
* Trách nhiệm pháp lý của KOL/KOC:
Theo đó, nếu sản phẩm mà người có sức ảnh hưởng, người nổi tiếng quảng cáo bị xác định là hàng giả thì người này có thể bị:
- Xử phạt hành chính: Phạt tiền từ 60 - 80 triệu đồng theo khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP nếu quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về hàng hoá.
- Truy cứu trách nhiệm hình sự: có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội quảng cáo gian dối được quy định tại Điều 197 Bộ luật hình sự, bị phạt cải tạo không giam giữ 03 năm, hoặc bị phạt tiền cao nhất 100 triệu đồng hoặc cấm hành nghề lên đến 5 năm.
Đáng chú ý, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 đã chính thức đưa KOL/KOC vào phạm vi điều chỉnh. Họ có trách nhiệm liên đới nếu cung cấp thông tin không chính xác hoặc thiếu đầy đủ về sản phẩm theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 22 Luật này. Dù vậy, trên thực tế, KOL/KOC cũng không hoàn toàn biết rõ chi tiết thành phần của các sản phẩm là gì, thành phần nào có lợi, thành phần nào có hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Những nội dung này thường sẽ bị nhãn hàng che giấu, để KOL/KOC có thể quảng bá sản phẩm một cách khách quan và công tâm nhất.
3. Cách xử lý khi mua nhầm hàng giả
Chúng ta cần có sự cảnh giác cao độ với những mặt hàng giá rẻ, giá quá rẻ, hoặc những thương hiệu mà chúng ta chưa từng nghe tên. Việc tin tưởng và mua sản phẩm đó từ KOL/KOC, sẽ không có ai đảm bảo các sản phẩm đó đạt tiêu chuẩn, chất lượng và không gây hại cho người tiêu dùng. Nếu đã lỡ tin tưởng và ủng hộ KOL/KOC, chúng tôi xin đề xuất những phương án xử lý khi mua hàng giả từ KOL/KOC:
i. Kiểm tra các thông tin cơ bản trên sản phẩm, đối chiếu với sản phẩm chắc chắn là hàng chính hãng:
Người tiêu dùng cần tỉnh táo, kiểm chứng kỹ thông tin trước và sau khi mua hàng từ KOC, KOL; Cần kiểm tra kỹ các sản phẩm trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe của mình như: mỹ phẩm, thuốc, thực phẩm chức năng,…
ii. Cần ngừng sử dụng khi có biểu hiện không bình thường:
Cần ghi nhận lại các biểu hiện bất thường, cùng lúc đó mang sản phẩm ra nhà thuốc hoặc các cơ sở khám, chữa bệnh để họ kiểm tra tình trạng sức khỏe cũng như là chất lượng sản phẩm.
iii. Phản ánh và khiếu nại:
Phản ánh đến KOC/KOL hoặc nhà sản xuất. Nếu không được giải quyết thỏa đáng, có thể gửi đơn khiếu nại đến cơ quan Quản lý thị trường tại địa phương, Tổng cục quản lý thị trường, Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam kèm theo các minh chứng về sản phẩm là hàng giả: giấy kiểm định sản phẩm là hàng hóa.
Những lời có cánh “Hàng em bán, cả nhà mua dùng không ưng thì trả lại cho em!” – nhưng thực tế bao nhiêu người dám đứng ra nhận trách nhiệm khi vấn đề xảy ra? Người tiêu dùng cần tỉnh táo, sáng suốt lựa chọn đúng người đúng nơi để gửi gắm niềm tin. Hãy mạnh dạn khiếu nại, lên án đòi quyền lợi nếu phát hiện mình là nạn nhân của hàng giả, hãy dùng pháp luật để bảo vệ quyền lợi tránh vấn nạn “hàng dỏm online”. Chỉ khi đó, môi trường mua sắm online mới thật sự minh bạch và an toàn.
Thông tin liên hệ
CÔNG TY LUẬT TNHH DL PINNACLE
Địa chỉ: Tầng 3, 18A/76 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường Đa Kao, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Hotline: 0914.491.911
Email: info@dlpinnacle.vn
Website: https://www.dlpinnacle.vn
