I. MỤC TIÊU CỦA VIỆC ÔN TẬP
Khi ôn phần thực hành, bạn không chỉ cố gắng hoàn thành một kỳ thi sát hạch mà bạn đang xây nền tảng cho chính công việc mình sẽ làm trong nhiều năm sau này. Mọi kỹ năng bạn rèn trong giai đoạn này sẽ theo bạn khi gặp khách hàng thật, hồ sơ thật và áp lực thật.
Hướng ôn luyện thi kiểm tra này cũng phải đúng. Nhiều bạn đã gom thật nhiều tài liệu nhưng không biết bắt đầu từ đâu, bạn nên tập trung vào các nhóm kỹ năng mà kỳ thi kiểm tra thật sự đo lường: phân tích tình huống, xác định quan hệ pháp luật, lập luận, viết văn bản tố tụng và ứng xử nghề nghiệp. Ôn đúng trọng tâm giúp bạn tiết kiệm thời gian, học sâu hơn, và khi bước vào kỳ thi, bạn tự tin vì biết mình đã chuẩn bị theo đúng yêu cầu của nghề.
1. Nắm vững cấu trúc đề thi phần thực hành
Qua việc xem qua các đề thi các năm trước, bạn sẽ biết đề thi thường có những phần nào, cách ra đề ra sao, mỗi phần đòi hỏi gì. Khi quen dần với cấu trúc đề thi, bạn vào phòng thi với tâm lý chủ động. Bạn biết cách phân bổ thời gian, không bị rối và tránh sai sót vì mất bình tĩnh.
2. Nhận diện những lỗi phổ biến của thí sinh các năm trước
Tham gia các diễn đàn, hỏi những đồng nghiệp mới vừa trải qua kỳ thi tập sự, để rút ra những bài học kinh nghiệm, và đây cũng là cách rút ngắn thời gian học hiệu quả nhất. Nhiều bạn thất bại không phải vì thiếu kiến thức mà vì mắc lại đúng lỗi đã được cảnh báo.
Hãy hiểu người trước đã sai ở đâu để mình không lặp lại. Nếu bạn không có đồng nghiệp vì phải đi “tập sự” ở “xứ người”, tham khảo Mục III.
3. Rèn luyện các kỹ năng cốt lõi của luật sư
Bạn cần thành thạo những kỹ năng sau:
• Nhận định pháp lý. Xác định đúng quan hệ pháp luật, yêu cầu của khách hàng và hướng xử lý phù hợp.
• Soạn thảo văn bản tố tụng. Viết đúng mẫu, rõ ý, không lan man.
• Trình bày miệng. Biết lập luận, bảo vệ quan điểm và phản ứng trước câu hỏi từ Hội đồng.
• Ứng xử trong tình huống nghề nghiệp. Giữ chuẩn mực đạo đức, ứng xử đúng mực với khách hàng và cơ quan tiến hành tố tụng.
4. Học phương pháp làm bài hiệu quả để tránh mất điểm oan
Nắm kiến thức chưa đủ. Bạn cần biết trình bày sao cho rõ ràng, dễ chấm và đúng trọng tâm. Giám khảo luôn ưu tiên bài làm mạch lạc, có hệ thống và thể hiện tư duy pháp lý.
II. CẤU TRÚC CHUNG CỦA PHẦN THI THỰC HÀNH
Tùy từng năm có thể thay đổi chi tiết, nhưng đề thi thường xoay quanh các phần sau:
1. Nhận định và xử lý hồ sơ vụ việc
Hồ sơ có thể là dân sự, hình sự, hành chính hoặc kinh doanh thương mại.
Bạn cần biết:
• Cách đọc và lọc tình tiết quan trọng.
• Cách xác định yêu cầu của đương sự.
• Cách nhận diện quan hệ pháp luật.
• Hướng tư vấn hoặc hướng xử lý phù hợp.
2. Soạn thảo văn bản pháp lý
Các dạng bài thường gặp:
• Đơn khởi kiện
• Bản tự khai
• Bài bảo vệ hoặc bản luận cứ
• Ý kiến pháp lý hoặc văn bản kiến nghị
Yêu cầu: đúng mẫu, đúng bố cục, ngôn ngữ rõ ràng, súc tích và thể hiện tư duy pháp lý chứ không chỉ chép lại luật.
3. Trình bày miệng
Bạn sẽ trình bày quan điểm pháp lý hoặc bảo vệ cho khách hàng trước Hội đồng.
Giám khảo sẽ quan sát:
• Cách lập luận
• Cách trả lời câu hỏi
• Sự bình tĩnh và phong thái hành nghề
4. Ứng xử tình huống đạo đức nghề nghiệp
Các tình huống xoay quanh:
• Khách hàng yêu cầu vượt giới hạn pháp luật.
• Quan hệ giữa luật sư và cơ quan tiến hành tố tụng.
• Xung đột lợi ích.
• Cách xử lý khi khách hàng không trung thực hoặc yêu cầu bạn làm trái quy định.
III. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP TRONG CÁC KỲ THI TRƯỚC
Những lỗi này xuất hiện lặp đi lặp lại nhiều năm. Chỉ cần tránh chúng, bạn đã giảm được rất nhiều rủi ro.
1. Lỗi xác định quan hệ pháp luật và phân tích vụ việc
a. Xác định sai bản chất tranh chấp
Ví dụ: vụ việc mang bản chất hợp đồng mua bán, nhưng thí sinh lại nhìn thành bồi thường ngoài hợp đồng.
b. Không phân biệt tranh chấp dân sự, kinh doanh, hành chính
• Có tình huống liên quan hoạt động thương mại nhưng thí sinh xử lý như dân sự.
• Có vụ việc gắn với quyết định hành chính nhưng không nhận ra tính chất hành chính của tranh chấp.
c. Bỏ sót tình tiết quan trọng
Do đọc hồ sơ vội, không đánh dấu mốc thời gian, dẫn đến bỏ qua các yếu tố có tính quyết định như thời hiệu hoặc tình trạng pháp lý của tài sản.
Hậu quả:
Nếu xác định sai quan hệ pháp luật, mọi phần sau như tư vấn, soạn đơn, lập luận đều đi lệch. Điểm mất rất nhiều dù bài trình bày có thể sạch sẽ và chỉn chu.
2. Lỗi sử dụng căn cứ pháp luật
a. Dẫn sai điều luật hoặc văn bản hết hiệu lực
Do không kiểm tra hiệu lực văn bản hoặc dẫn nhầm khoản, điểm.
b. Dẫn luật nhưng không phân tích
Nhiều bạn chép nguyên điều luật mà không cho thấy tại sao điều đó phù hợp với tình huống.
c. Lập luận mờ nhạt
Bài viết giống ghi chép giáo trình. Giám khảo cần thấy tư duy của bạn, không phải bản tổng hợp văn bản quy phạm.
3. Lỗi khi soạn thảo văn bản tố tụng
a. Trình bày không theo mẫu
Bố cục lộn xộn, ý trước ý sau thiếu trật tự khiến bài khó đọc và mất điểm hình thức.
b. Thiếu các yếu tố bắt buộc
Ví dụ:
• Quốc hiệu và tiêu ngữ
• Ngày tháng
• Tên Tòa án
• Thông tin các bên
• Chữ ký
Các chi tiết này nhỏ nhưng là tiêu chí chấm điểm quan trọng.
c. Viết dài dòng, thiếu trọng tâm
Nhiều thí sinh kể lại toàn bộ diễn biến thay vì tóm tắt có chọn lọc.
Trong văn bản tố tụng, giám khảo luôn tìm các ý chính như:
• Yêu cầu
• Căn cứ
• Lập luận
Nếu bạn để những ý này lẩn trong đoạn văn dài, bài thi rất khó được đánh giá đúng.
d. Chữ xấu
Nhiều thí sinh viết dính chữ, nói thẳng là chữ xấu đến mức xúc phạm người đọc, nên mặc dù làm đúng đáp án, nhưng vẫn không đạt vì giám khảo không đọc được bài bạn viết là gì. Nếu giám khảo không đọc được, thì khách hàng của bạn cũng sẽ không đọc được.
Chúc các bạn giữ tinh thần vững, vào phòng thi với sự tự tin và tỉnh táo và thi thật tốt! 😘
