1. Cách thức hoạt động của “bốc bát họ”
Hiện nay, hình thức “bốc bát họ” phổ biến nhất là tỷ lệ “vay mười, cầm tám, trả đầy đủ”, cụ thể: Khi vay 10.000.000 đồng trong thời hạn vay là 30 đến 50 ngày thì Người “bốc bát họ” (Bên vay) chỉ nhận được số tiền 8.000.000 đồng từ cá nhân, tổ chức cho vay “bốc bát họ” (Bên cho vay), còn 2.000.000 đồng được Bên cho vay giữ lại như tiền lãi mà Bên vay trả trước. Khi hết thời hạn vay, Bên vay phải trả đủ 10.000.000 đồng đã “bốc bát họ”. Như vậy, số tiền lãi bị giữ lại là 20%/thời gian vay.
2. Cho vay dưới hình thức “bốc bát họ” có vi phạm pháp luật?
Theo quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015, pháp luật hiện hành cho phép các bên trong giao dịch cho vay được tự do thỏa thuận về mức lãi suất vay nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay; nếu lãi suất mà bên cho vay ấn định vượt quá lãi suất giới hạn 20%/năm thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
Theo đó, việc các cá nhân, tổ chức cho “bốc bát họ” cho vay với mức lãi suất 20%/thời gian vay (30 đến 50 ngày), tương ứng với mức lãi suất 146% đến 240%/năm, cao hơn rất nhiều sao với lãi suất giới hạn nêu trên, được xác định là hành vi vi phạm pháp luật về lãi suất vay.
3. Chế tài xử lý hành vi cho vay dưới hình thức “bốc bát họ”
3.1. Xử phạt vi phạm hành chính
Đối với trường hợp cho vay “bốc bát họ” với lãi suất vượt quá 20%/năm đến dưới 100%/năm, chủ thể cho vay sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo một trong các hành vi vi phạm được quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP, cụ thể như sau:
- Không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng (Điểm đ khoản 4 Điều 12).
- Lợi dụng việc tổ chức họ để cho vay lãi nặng mà lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng (Điểm a khoản 3 Điều 16).
Ngoài ra, chủ thể thực hiện hành vi vi phạm còn phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm theo quy định tại điểm a khoản 7 Điều 12 và khoản 4 Điều 16 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
3.2. Truy cứu trách nhiệm hình sự
Nếu hành vi cho vay dưới hình thức “bốc bát họ” có tính chất nghiêm trọng, cụ thể: Cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự (lãi suất cho vay vượt từ 100%/năm trở lên), đồng thời thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì chủ thể tổ chức cho vay sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự” được quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Tùy thuộc vào số tiền thu lợi bất chính do thực hiện hành vi vi phạm, chủ thể cho vay có thể bị phạt tiền với mức tiền phạt từ 50.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Như vậy, “bốc bát họ” không được pháp luật Việt Nam công nhận là hình thức tín dụng hợp pháp do mức lãi suất cho vay thực tế thường rất cao, vượt xa mức lãi suất theo quy định của pháp luật. Các cá nhân, tổ chức tham gia vào hoạt động này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào mức độ vi phạm. Vì vậy, người dân cần cân nhắc kỹ lưỡng và lựa chọn các phương thức vay vốn hợp pháp, an toàn để bảo vệ quyền lợi của mình cũng như tránh các hệ lụy pháp lý không đáng có.
Công ty Luật TNHH DL Pinnacle
Hotline: 0914491911
Email: info@dlpinnacle.vn
Địa chỉ: 18A/76 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường Đakao, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
